Желтоқсан 2013

Тәуелсіздік күні

Подробности статьи

Қазақстан Республикасының 16 желтоқсан «Тәуелсіздік күні» мерекесіне орай салтанатты жиналыс 2013 жылдың желтоқсан айының 13 күні мекемеде салтанатты  түрде аталып өтті. Мемлекеттік Әнұран шырқалып, құттықтау сөздер айтылды. Тәуелсіздік мерекесіне арнап, бейне түсірілім дайындалып, көрсетілді. Туризм, рекреация және экоағарту бөлімінің бастығы Н.Жұмағұлованың «Тәуелсіздік мерекесі» атты тақырыбында баяндамасы тыңдалды. Техника қауіпсіздігі және еңбек қорғау инженері Б.Спанов «Тәуелсіздік тұғырым» атты өзі шығарған өлең шумақтарын оқыды.

Читать далее

«Оңтүстік Қазақстан облысында туризмді дамытудың әлеуеті мен келелі мәселелері» атты семинар

Подробности статьи

2013 жылдың 9-желтоқсан күні болған «Индустрияландыру» күні қарсаңында 2013 жылдың 18-22 қараша аралығында туризм апталығы аясында «Оңтүстік Қазақстан облысында туризмді дамытудың әлеуеті мен келелі мәселелері» тақырыбында өткізілген семинар кеңесі өтті. Бұл семинар кеңеске Туризм, рекреация және экоағату  бөлімінің бастығы  Н. Жұмағұлова  қатысты.

Читать далее

Туристический маршрут №5: "Река Аяк Сунга – ущелье Аяк Сунга"

Подробности статьи

УПРАВЛЕНИЕ ПРИРОДНЫХ РЕСУРСОВ И РЕГУЛИРОВАНИЯ ПРИРОДОПОЛЬЗОВАНИЯ ЮЖНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ

КОММУНАЛЬНОЕ ГОСУДАРСТВЕННОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ «СЫРДАРЬЯ-ТУРКЕСТАНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ РЕГИОНАЛЬНЫЙ ПРИРОДНЫЙ ПАРК»

 

паспорт
экскурсионно-позновательный тропы №5
«Река Аяк Сунга – ущелье Аяк Сунга»

 

 

 

 

Шымкент-2013

 

 

«Утверждаю»
Начальник управления природных
ресурсов и регилуриования                       
природопользования ЮКО
_____________  М.Отаршиев
«___» ___________ 2013 год

 

паспорт
экскурсионно-позновательный тропы

 

1.Наименование ООПТ:
КГУ «Сырдарья-Туркестанский государственный региональный природный парк»

 

2.Название тропы (маршрут):
Река Аяк Сунга – ущелье Аяк Сунга

 

3.Классификация тропы (маршрута):
1) по виду перемещения: пешеходная, конная и автомобильная
2) по времени действия: сезонная
3) по форме организации: групповая

 

4.Наименование основных географических пунктов:
Кордон –  координаты (N 42°57,871, Е 070°02,842)
Начало реки Аяк Сунга – координаты (N 43°08,865; Е 070°07,145)

 

5.Протяженность: 12,5 км (в один конец),

продолжительность: 6часа (учитывая остановки)

 

6.Сроки функционирования тропы (маршрута): апрель-сентябрь

 

7.Максимальное количество человек в группе: чем связано ограничение (емкостью смотровой площадки, нормами рекреационной нагрузки), Лимиты экскурционных групп на одну неделью или на один месяц (рекреационная нагрузка):
           Одна группа не более 10 человеком на неделью (в зависимости от темпов прибытия отдыхающих)

8.Допустимые рекреационные нагрузки по различным периодам внутри экскурционного сезона (в случае необходимости снижение рекреационной нагрузки в каком те периоде внутри сезона, например чтобы не допустить беспокоисва птиц в период выводки птенцев):
         Не превысить более 5 человек в одной группе количество отдыхающих в период выводки птенцев в июне месяца.

 

9.Возможность прохождения тропы без экскурсовода: только в сопровождении экскурсовода.

        Помните,что вы посещаете горный район. Возьмите с собой:
        - непромокаемую обувь;
        - солнцезащитный очки;
        - личную аптечку.

 

10.Особые правила поведения на тропе:
            - запрещается повреждать прироные объекты, аншлаги;
           - не засоряйте маршруты. Постарайтесь весь мусор (свой и чужой) вынести с тропы. За это природа скажет Вам спасибо;
           - ничего не бросайте и не сливайте в реку. Там тоже есть своя жизнь и дайте ей возможность развиваться в чистой среде;
           - не ломайте деревья и кустарники, даже если они вам кажутся отжившими свой век;
           - не делайте надписей на камнях и деревьях, не надо оставлять после себя такую память на долгие времена;
           - не стоит пугать животных громкими криками. Помните, что это не Ваша, а их заповедная территория;
           - идя по тропе или находясь на остановке, не создавайте лишнего шума, зря не кричите, Будете вести себя тихо – увидите и услышите больше;
            - не сходите с тропы, нарушите естественное равновесие в природной экосистеме;
            -  не рвите растения. Пусть они растут и радуют не только вас, но и тех, кто придет после;
            - берите на память о природе тех мест, что Вы посетили, только фотографии и Ваши воспоминания. Это самое ценное, что природа можеть Вам подарить;

11.Меры безопасности:
          Не сходить с тропы, не подходить к краям обрывов, необходимо соблюдать технику безопасности и все меры противопожарной безопасности.

 

12. План прохождения тропы (маршрута):

№	Участки тропы		Протяжен-ность, км	Время движения, часа	Время остановок	№ смотровой Площадки, пунктов фотографи рования
	от	до
1	КПП	Отдыхающая площадка №1	4,1	1,7	30 мин 1-й останов.	Набережье реки Аяк Сунга
2	Отдыхающая площадка №1	Отдыхающая площадка №2	4,5	1,8	30 мин 2-й останов.
3	Отдыхающая площадка №2	Начало реки Аяк Сунга	3,9	2,5
	Всего		12,5	5	1 часа

 

13-14.Схема тропы (маршрута), условные обозначения:

 

 

15-16.Краткая характеристика (описание) тропы. Краткое описание объектов осмотра по тропе и на смотровых (обзорных) площадках:
    Длина тропы, берущей свое начало с аула Актас, составляет 18 километров. Расстояние до охранной станции под утесом Конечная Сунги – 5,4 километров.  По туристической тропе можно пройти пешком, на коне или на автомобиле. Проходя по берегу реки Актас, можно ознакомиться со многими видами растений животных этого края. А именно, из мира животных и птиц можно встретить здесь волка, косуля, лису, барсука, ястреба, тазкару, дикую утку, скворца, ласточку и т.д. местность особенно богата лекарственными растениями, из них тут можно встретить в большом количестве душицу, ромашку, встречаются и зверобой, красный боярышник и мята. Помимо этого в конце мая поверхность местности в районе утеса Конечная Сунги целиком покрывается тюльпаном грейг, вошедшим в Красную книгу Казахстана и земля вокруг становится кроваво-красной. В целом утес отличается особенностью своего ландшафта. Отдыхая на берегу реки на открытых площадках, можно наслаждаться и красотой природы, и пением птиц, на минуту забывшись от суетной городской жизни. Затем, после получасовой передышки в доме  государственного инспектора направляем-ся к началу ущелья Конечная Сунги, то есть к месту зарождения родника. Реку Актас в ее истоках составляют стекавшие из разных долин ручейки и затем превращают ее в большую полноводную реку. Вода родника, берущего свое начало с глубин земли, богатой на лекарственные растения, – целебная вода.

 

 

 

17.Краткое описание сложных участков тропы (маршрута):
Во время перехода реки Аяк Сунга нужно соблюдать правила безопасности, во время восхождения на гору необходимо быть среди группы, проходя по тропе нужно осторожно обходить камни, валуны.

 

18.Возможные стихийные явления и действия группы при их возникновении:
          Надо укрыться во время дождя, грома под боярышным-никовых деревьев.

 

19.Рекомендации для текста информационного листка к путевке:
           - солнцезащитные головной убор;
           - непромокаемую обувь;
           - солнцезащитные очки;
           - личную аптечку;
            
20.Благоустройство тропы (маршрута):
           Маршруты проезда по тропе указаны камнями и указателями, в пунктах привалахимеются деревянные скамейки, беседки сделанные из камыша и дерева, печки сложенные из камня.

21.Решение научно-технического совета государственного региональ-ного природного парка:
         №___  «___» __________2013 год.

 

22.Паспорт составлен в 20___ г.  в ____ экз.

 

23.Изменения внесены в 20 ___г.  на стр. ____

 

24.Экземпляры паспорта направлены:
Управления природных ресурсов и регулирования природоползовании ЮКО, Южно-Казахстанского областного территориального инспекция лесного и охотничьего хозяйства

 

Генеральный директор КГУ «Сырдарья-
Туркестанский государственного
регионального природного парка»                                     Б.Мошкалов

 

«Согласовано»                                                    
Начальник   Южно-Казахстанского областного
территориального инспекция лесного и
охотничьего хозяйства ___________ М.Аязов                  
«___» ______________ 2013 год                 

 

 

Читать далее

№5 Аяқ Сүңгі өзені - Аяқ Сүңгі шатқалы экскурсиялық-танымдық соқпағы

Подробности статьи

 

Соқпақтың атауы:

Аяқ Сүңгі өзені - Аяқ Сүңгі шатқалы

 

Соқпақтың жіктемесі:жаяу, атпен және автокөлікпен

 

Негізгі географиялық пунктердің атауы:
Орманшы қызметтік үйі –  координаттары (N 42°57,871, Е 070°02,842)
Аяқ Сүңгі өзенінің бастауы – координаттары (N 43°08,865; Е 070°07,145)

 

Соқпақтың жұмыс істеу мерзімі: сәуір-қыркүйек

 

Соқпақ арқылы экскурсия ұйымдастырушысынсыз жүріп өту мүмкіндігі: тек қана экскурсия ұйымдастырушысының алып жүруімен шығу.
Өзіңізбен бірге не алу керек:

• суға, тасқа төзімді аяқ киім;
• күнге қарсы көзілдірік;
• жеке дәрілер қорапшасы.

 

Соқпақтағы күрделі учаскелерінің қысқаша сипаттамасы:
Аяқ Сүңгі өзенінен өту кезінде қауіпсіздікті сақтау қажет, жалпы соқпақты жүріп өту барысында тастарды абайлап өту керек.

 

Ықтимал дүлей құбылыстар мен олар орын алған жағдайда топтың іс-қимылы:
Күн күркіреп жаңбыр жауғанда ағашты паналау немесе шатыр тігіп, сонда күту.

 

Соқпақта жүріп-тұрудың ерекше ережелері:

• табиғи нысандар мен аншлагтарға залал келтіруге тиым салынады;
• соқпақты ластамаңыз, мүмкіндігінше барлық кездескен (өзіңдікі, өзгенікі болса да) қоқысты жиып кетіңіз. Бұл үшін сізге табиғат ана рахмет айтады;
• өзенге ештеңе лақтырмаңыз. Ол жақтың да өз тіршілігі бар, олардың еркін дамуына мүмкіндік беріңіз;
• ағаштар мен бұталарды сындырмаңыз, сізге кедері болған жағдайда да;
• ағаштар мен тастарға жазу жазбаңыз, өзіңізден кейін ат жазып,таңба жасап, естелік қалдырудың керегі жоқ;
• жануарлар кездессе қорқытудың қажеті жоқ. Есте сақтаңыз, сіз олардың қорғалу аймағындасыз;
• соқпақ барысында немесе аялдау кезеңінде кездейсоқ айқайлап, ысқырып және т.б. дауыс шығарудың қажеті жоқ, себебі, тыныш болсаңыз, көп естисіз, көп көресіз;
• сүрлеуден шетке шықпаңыз, табиғаттың тепе-теңдігін бұзасыз.
• өсімдіктерді жұлмаңыз, оларда өссін, жетілсін. Сізден кейін келетіндер де олармен таныссын;
• өзіңізге естелік ретінде фотосуретке  түсіріп, әрдайым алған әсеріңізді басқалармен бөлісіп жүріңіз. Бұл табиғат ананың Сізге берген ең маңызды сыйы.

 

Соқпақпен жүріп өту жоспары:

 

Соқпақтың сызбасы, шартты белгілер:

 

 

Соқпақтың қысқаша сипаттамасы. Соқпақ бойындағы және тамашалау (шолу) алаңдарындағы қарап-көру объектілерінің қысқаша сипаттамасы:
Ақтас ауылынан соқпақ басталар бақылау-өткізу пунктіне дейін 5,4 шақырымды құрайды. Аталған
пунктен басталатын соқпақтың жалпы ұзындығы 12,5 шақырым. Туристік соқпақты автокөлікпен, жаяу және атпен жүруге болады. Аяқ Сүңгі өзенін бойлай отырып, жануарлар мен өсімдіктердің сан алуан түрімен танысуға мүмкіндік бар. Атап айтсақ, жануарлар мен құстар әлемінен қасқыр, елік, түлкі, борсық, қаршыға, жабайы үйрек, қара торғай, қарлығаш, бәбісек және т.б. Әсіресе бұл аймақ дәрілік өсімдіктерге өте бай, атап айтар болсақ, киікоты, түймедағы,
шай шөп, қырықтамыр, қызыл долана және жалбызды көптеп кездестіруге болады. Сонымен қатар, мамыр айында Аяқ Сүңгі шатқалының беткейлері Қазақстанның Қызыл кітабына енген грейг қызғалдағымен көмкеріледі. Жалпы бұл шатқал өзінің ландшафтарының ерекшелігімен көз тартады. Өзеннің жағалауындағы алаңшаларда тынығып, тербелген  ағаштардың сыбдыры мен тау өзенінің гүрілі және көкектің әсем үніне елітіп, бір сәт қарбалас тіршіліктен арылуға зор мүмкіншілік бар. Аяқ Сүңгі өзенің аңғарымен 4,1 шақырым жүрген соң алғашқы демалыс алаңшасында жарты сағаттай тыныққан соң, осы өзен бойымен тағы 4,5 шақырым жүре отырып екінші демалыс алаңшасына жетеміз. Осында тынығып, естелікке суретке түскен соң, Аяқ Сүңгі шатқалының бас жағына,
яғни бұлақ басталар тұсына қарай жол тартамыз. Жалпы өзеннің екі жағын таулар қоршап жатыр, ал өзен бұлақтан құралғандықтан, жаздың шіліңгір ыстығында да салқын болып тұрады. Аяқ Сүңгі өзені сай-салада ағып жатқан бұлақтардан жиналып, үлкен өзенге айналады. Бұлақтың бастауы тастар мен әртүрлі емдік шөптер өсіп тұрған жерлерден шыққандықтан емдік қасиеті бар.   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Читать далее

№4 «Қаражан тауы - Орта Сүңгі шатқалы» экскурсиялық-танымдық соқпағы

Подробности статьи

 

Соқпақтың жіктемесі:   жаяу, атпен және автокөлікпен

 

Негізгі географиялық пунктердің атауы:
Орманшы қызметтік үйі –  координаттары (N 42°58,067;  Е 070°08,526);
Орта Сүңгі өзенінің бастауы –  координаттары (N 43°01,092;  Е 070°08,371).

 

Соқпақтың жұмыс істеу мерзімі: сәуір – қыркүйек

 

Соқпақ арқылы экскурсия ұйымдастырушысынсыз жүріп өту мүмкіндігі: тек қана экскурсия ұйымдастырушысыныңалып жүруімен шығу.
        Өзіңізбен бірге не алу керек:

• суға, тасқа төзімді аяқ киім;
• күнге қарсы көзілдірік;
• жеке дәрілер қорапшасы.

 

Соқпақтағы күрделі учаскелерінің қысқаша сипаттамасы:
           Орта Сүңгі өзенінен өту кезінде қауіпсіздікті сақтау қажет, жалпы соқпақты жүріп өту барысында тастарды абайлап өту керек.

 

Ықтимал дүлей құбылыстар мен олар орын алған жағдайда топтың іс-қимылы:
          Күн күркіреп жаңбыр жауғанда ағашты паналау немесе шатыр тігіп, сонда күту.

 

Соқпақта жүріп-тұрудың ерекше ережелері:

• табиғи нысандар мен аншлагтарға залал келтіруге тиым салынады;
• соқпақты ластамаңыз, мүмкіндігінше барлық кездескен (өзіңдікі, өзгенікі болса да) қоқысты жиып кетіңіз. Бұл үшін сізге табиғат ана рахмет айтады;
• өзенге ештеңе лақтырмаңыз. Ол жақтың да өз тіршілігі бар, олардың еркін дамуына мүмкіндік беріңіз;
• ағаштар мен бұталарды сындырмаңыз, сізге кедері болған жағдайда да;
• ағаштар мен тастарға жазу жазбаңыз, өзіңізден кейін ат жазып,таңба жасап, естелік қалдырудың керегі жоқ;
• жануарлар кездессе қорқытудың қажеті жоқ. Есте сақтаңыз, сіз олардың қорғалу аймағындасыз;
• соқпақ барысында немесе аялдау кезеңінде кездейсоқ айқайлап, ысқырып және т.б. дауыс шығарудың қажеті жоқ, себебі, тыныш болсаңыз, көп естисіз, көп көресіз;
• сүрлеуден шетке шықпаңыз, табиғаттың тепе-теңдігін бұзасыз.
• өсімдіктерді жұлмаңыз, оларда өссін, жетілсін. Сізден кейін келетіндер де олармен таныссын;
• өзіңізге естелік ретінде фотосуретке  түсіріп, әрдайым алған әсеріңізді басқалармен бөлісіп жүріңіз. Бұл табиғат ананың Сізге берген ең маңызды сыйы.

 

Соқпақпен жүріп өту жоспары:

 

 

 Соқпақтың сызбасы, шартты белгілер:

 

 

15-16.Соқпақтың қысқаша сипаттамасы. Соқпақ бойындағы және тамашалау (шолу) алаңдарындағы қарап-көру объектілерінің қысқаша сипаттамасы:
          Орта Сүңгі өзенін бойлай орын тепкен Қошқарата ауылының маңында Қошқарата мешіті орналасқан. Көне көз қариялардың айтуынша Қошқарата бабамыз бүкіл түркі халқын басқарғанүлкен қолбасшы болған деседі. Шымкент қаласын жарып өтетін Қошқарата өзені де осы бабамыздың жүріп өткен жерлерінің бірі. Ол қазіргі Қошқарата мешіті орналасқан жерге келгенде дүние салған, содан ауылдың аты Қошқарата аталған. Орта Сүңгі өзеннінің шатқалында орналасқан Қаражан тауынан бастау алатын соқпақтың жалпы ұзындығы 7,5 шақырымды құрайды. Туристік соқпақты автокөлікпен, жаяу және атпен жүруге болады. Орта Сүңгі өзенін бойлай отырып, жануарлар мен өсімдіктердің сан алуан түрімен танысуға мүмкіндік бар. Атап айтсақ, жануарлар мен құстар әлемінен қасқыр, елік, түлкі, борсық, қаршыға, тазқара, жабайы үйрек, қара торғай, қарлығаш, бәбісек және т.б. Әсіресе, дәрілік өсімдіктерге өте бай, киікоты, түймедағы, шай шөп, қырықтамыр,қызыл долана және жалбызды көптеп кездестіруге болады. Жалпы Орта Сүңгі шатқалы өзінің эндемінің көптігімен ерекшеленеді, Мақұлбексай және Қаражан тауларының ландшафтарын тамашалай отырып, 3,5 шақырым жүрген соң демалу алаңшасына жетеміз. Ол жерде жарты сағаттай тынығып, естелікке фотосуретке түскен соң, Орта Сүңгі өзенінің басталар тұсына қарай бет аламыз. Одан әрі Итемген сайына, яғни бұлақтың басталған жеріне келеміз. Ел аузындағы аңызға сүйенсек аталған сайда бір
отбасы тұрған екен, сол үйдегі отанасының туған балалары бірінене соң бірі шетінеп кете беріпті. Ұрпақтан үмітін үзе бастаған ана соңғы туған баласын итке емізіпті, содан баласы тірі қалыпты деседі. Осыдан бұл сай Итемген сай аталыпты. Жалпы Орта Сүңгі өзені сай салада ағып жатқан бұлақтардан жиналып, үлкен өзенге айналады. Бұлақтың басталған жерінде тынығып, таралып жатқан сайлар мен қырқаларға көз жүгіртіп, құстардың әсем үніне құлақ түруге болады. Бұл қаланың күйбең тіршілігінен шаршаған адамға бір сәттік шаршағанын басар таптырмас орын. Әрі дәрілік шөптердің тамырынан бастау алып жатқан бұлақтың суы да емге шипа.  

 

 

Читать далее

Экскурсионно-позновательная тропа №4 « Гора Каражан – ущелье Орта Сунга»

Подробности статьи

 

Классификация тропы: пешеходная, конная и автомобильная

 

Наименование основных географических пунктов:
Кордон –  координаты (N 42°58,067;  Е 070°08,526)
Начало реки Орта Сунга –  координаты (N 43°01,092;  Е 070°08,371)

 

Сроки функционирования тропы: апрель-сентябрь

 

Возможность прохождения тропы без экскурсовода: только в сопровождении экскурсовода.
Помните,что вы посещаете горный район. Возьмите с собой:

• непромокаемую обувь;
• солнцезащитный очки;
• личную аптечку.

 

Краткое описание сложных участков тропы:
Необходимо соблюдать осторожность при переходе через реку Орта Сунга, при подъеме в гору надо быть вместо с группы, на всем протяжении маршрута – осторожно ступать на камни.

 

Возможные стихийные явления и действия группы при их возникновении:
Надо укрыться во время дождя, грома под боярышным-никовых деревьев.

 

Особые правила поведения на тропе:

• запрещается повреждать прироные объекты, аншлаги;
• не засоряйте маршруты. Постарайтесь весь мусор (свой и чужой) вынести с тропы. За это природа скажет Вам спасибо;
• ничего не бросайте и не сливайте в реку. Там тоже есть своя жизнь и дайте ей возможность развиваться в чистой среде;
• не ломайте деревья и кустарники, даже если они вам кажутся отжившими свой век;
• не делайте надписей на камнях и деревьях, не надо оставлять после себя такую память на долгие времена;
• не стоит пугать животных громкими криками. Помните, что это не Ваша, а их заповедная территория;
• идя по тропе или находясь на остановке, не создавайте лишнего шума, зря не кричите, Будете вести себя тихо – увидите и услышите больше;
• не сходите с тропы, нарушите естественное равновесие в природной экосистеме;
• не рвите растения. Пусть они растут и радуют не только вас, но и тех, кто придет после;
• берите на память о природе тех мест, что Вы посетили, только фотографии и Ваши воспоминания. Это самое ценное, что природа можеть Вам подарить;

План прохождения тропы:

 

 

 

Схема тропы, условные обозначения:

 

 

Краткая характеристика (описание) тропы. Краткое описание объектов осмотра по тропе и на смотровых (обзорных) площадках:
Возле аула Кошкарата, расположенного вдоль реки Орта Сунги, есть мечеть Кошкарата. По рассказам почтенных аксакалов, наш предок Кошкарата был крупным полководцем всего тюркского народа. Река Кошкарата, которая протекает по территории города Шымкент, – также одно из мест его посещения батыра. Он погиб, по рассказам старейшин, на месте мечети Кошкарата, отсюда и название аула. Общая длина тропы, берущая свое начало с аула Кошкарата, составляет 15 километров. До охранной станции в ущелье Орта Сунги – путь в 7,5 км. Туристическую тропу можно пройти пешком, на коне или на автомобиле. Проходя вдоль по реке Орта Сунги, можно увидеть и ознакомиться со многими видами животных и растений. А именно, из мира животных и птиц можно встретить здесь волка, косуля, лису, барсука, ястреба, тазкару, дикую утку, скворца, ласточку и т.д. Местность особенно богата лекарственными растениями, из них тут можно встретить в большом количестве душицу, ромашку, зверобой,  красный боярышник и мяту. Вообще, ущелье Орта Сунги отличается многообразием своего эндема. После того как передохнем в служебном домике, далее любуясь ландшафтом Макулбексая и горы Каражан, направляемся к истоку реки Орта Сунги. Затем подходим к лощине Итемген, то есть к месту начала родника. По легендам, сохранившимся с древних времен, в этой лощине жила одна семья, все дети этой семьи умирали в раннем возрасте. Мать, уже начинавшая терять надежду на продолжение рода, отчаявшись, последнего ребенка кормила молоком собаки. И только после этого ребенок остался жив. Так ущелье получило название Итемген (вскормленный собакой). Вообще-то река Орта Сунги собирается из разных родников в степи и только затем превращается в большую реку. Возле ключа можно отдохнуть и, любуясь долинами и холмами вокруг него, слушать пение разных птиц. Это место – идеальное место отдыха и отвлечения от городской суеты. К тому же вода родника, берущего свое начало из глубин земли, богатой на лекарственные растения, – целебная вода.

 

Читать далее

№3 «Шұқыршақ сарқырамасы» экскурсиялық-танымдық соқпағы

Подробности статьи

 

Соқпақтың жіктемесі:  жаяу

 

Негізгі географиялық пунктердің атауы:
Қошқарата өзені (соқпақ басы) – координаттары (N 42°52,216; Е 070°04,692)
Шұқыршақ сарқырамасы – координаттары ( N 42°52, 633; Е 070°04,550)

 

Соқпақтың жұмыс істеу  мерзімі: сәуір-қыркүйек

 

Соқпақ арқылы экскурсия ұйымдастырушысынсыз жүріп өту мүмкіндігі: тек қана экскурсия ұйымдастырушысыныңалып жүруімен шығу.
        Есте сақтаңыз,сіз қауіптілігі жоғары таулы-құзды аумаққа барасыз. Өзіңізбен бірге не алу керек:

• суға, тасқа төзімді аяқ киім;
• күнге қарсы көзілдірік;
• жеке дәрілер қорапшасы.

 

Соқпақтағы күрделі учаскелерінің қысқаша сипаттамасы:
           Қошқарата өзенінен үш рет өту кезінде қауіпсіздікті сақтау қажет, жалпы соқпақты жүріп өту барысында тастарды абайлап өту керек.

 

Ықтимал дүлей құбылыстар мен олар орын алған жағдайда топтың іс-қимылы:
          Күн күркіреп жаңбыр жауғанда жағалаудан биігірек орналасқан долана ағаштарын паналау.

 

Соқпақта жүріп-тұрудың ерекше ережелері:

• табиғи нысандар мен аншлагтарға залал келтіруге тиым салынады;
• соқпақты ластамаңыз, мүмкіндігінше барлық кездескен (өзіңдікі, өзгенікі болса да) қоқысты жиып кетіңіз. Бұл үшін сізге табиғат ана рахмет айтады;
• өзенге ештеңе лақтырмаңыз. Ол жақтың да өз тіршілігі бар, олардың еркін дамуына мүмкіндік беріңіз;
• ағаштар мен бұталарды сындырмаңыз, сізге кедері болған жағдайда да;
• ағаштар мен тастарға жазу жазбаңыз, өзіңізден кейін ат жазып,таңба жасап, естелік қалдырудың керегі жоқ;
• жануарлар кездессе қорқытудың қажеті жоқ. Есте сақтаңыз, сіз олардың қорғалу аймағындасыз;
• соқпақ барысында немесе аялдау кезеңінде кездейсоқ айқайлап, ысқырып және т.б. дауыс шығарудың қажеті жоқ, себебі, тыныш болсаңыз, көп естисіз, көп көресіз;
• сүрлеуден шетке шықпаңыз, табиғаттың тепе-теңдігін бұзасыз.
• өсімдіктерді жұлмаңыз, оларда өссін, жетілсін. Сізден кейін келетіндер де олармен таныссын;
• өзіңізге естелік ретінде фотосуретке  түсіріп, әрдайым алған әсеріңізді басқалармен бөлісіп жүріңіз. Бұл табиғат ананың Сізге берген ең маңызды сыйы.

 

Соқпақпен жүріп өту жоспары:

 

 

 

 

Соқпақтың сызбасы, шартты белгілер:

 

 

Соқпақтың қысқаша сипаттамасы. Маршрут бойындағы және тамашалау (шолу) алаңдарындағы қарап-көру объектілерінің қысқаша сипаттамасы:
Соқпақ орналасқан Шұқыршақ елді-мекеніне бара жатқан жолда Көктерек елді-мекенінің тұсында Ақмешіт үңгірі бар, ол миллиондаған жылдар бұрын тектоникалық құбылыстың әсерінен пайда болған
табиғат тылсымы. Үңгірдің ұзындығы 200-255, ені 90-95, биіктігі 60-65 метрдей. Жарықтың түсіне байланысты үңгірдің іші неше түрге еніп тұрады. Іші салқын, әрі кең. Одан ары бара жолда Бәйдібек ата ауылында Балабөген өзенінің биік жағасында Бәйдібек баба мазары орналасқан. Бәйдібек баба өз заманында көшпелі елдің басын біріктіріп, елді, жерді сыртқы жау шапқыншылығынан қорғауды ұйымдастырған аса ірі тарихи тұлға. Сүйегі осы Балабөген өзенінің жағасында жерленген. Аталған тарихи орындарды аралап өткен соң соқпақтың негізгі бастау алар тұсы Шұқыршақ елді-мекеніне жетеміз.  Соқпақ аталған елді-мекеннен үш шақырымдай қашықтықтағы Қошқарата өзенінің Щұқыршақ шатқалына кіре беріс жағалауынан басталады. Жаяу экскурсия шатқалдың етегімен, Қошқарата өзенін
бойлай 800 метрдей жүрген соң тынығу алаңшасына жетеміз. Ол жерде жарты сағаттай айналаның табиғи сұлулығымен тамсанып, естелікке фотосуретке түсіп, тыныққан соң, Қошқарата өзенін бойлай сарқырамаға дейін тағы 700 метрдей жүреміз. Өзеннің аңғарынан қарағаш, қызыл долана, тау шиелерді және емдік қасиеті бар жалбыз, шөп шай, киікоты т.б. шөптерді кездестіруге болады. Ал, аң-құстардан кекілік, бүркіт, қаршыға,  бөдене, жабайы үйрек, түлкі, қасқыр, қоян, жайра және т.б. кездеседі. Әсіресе, мамыр-шілде айларында өзен аңғарының барлығы жап-жасыл болғандықтан айнала кілем тәріздес көрініске еніп, тамаша әсерге бөленесің. Қошқарата өзенінің шатқалдың ішіне қарай ағып жатқаны да ерекше жағдай. Сарқырама тастардың әр жерінен шығып жатқандықтан террассалы деуге болады. Ал, сарқырамалардың құлап жатқан жері жасанды көл секілді, үлкен аумақты алып жатыр. Көру алаңынан сөзбен айтып жеткізе алмас, айналаның көркін тамашалауға мүмкіндік бар.

 

 

Читать далее

Экскурсионно-позновательная тропа №3 «Шукыршакский водопад»

Подробности статьи

 

Классификация тропы: пешеходная

 

Наименование основных географических пунктов:
Река Кошкарата (начало тропы) –  координаты (N 42°52,216;  Е 070°04,692)
Шукыршакский водопад – координаты ( N 42°52, 633;  Е 070°04,550)

 

Сроки функционирования тропы: май-сентябрь

 

Возможность прохождения тропы без экскурсовода: только в сопровождении экскурсовода.
Помните,что вы посещаете горный район. Возьмите с собой:

• непромокаемую обувь;
• солнцезащитный очки;
• личную аптечку.

 

Краткое описание сложных участков тропы:
Во время перехода реки Боралдай нужно соблюдать правила безопасности, во время восхождения на гору необходимо быть среди группы, проходя по тропе нужно осторожно обходить камни, валуны.

 

Возможные стихийные явления и действия группы при их возникновении:
Надо укрыться во время дождя, грома под боярышным-никовых деревьев.

 

Особые правила поведения на тропе:

• запрещается повреждать прироные объекты, аншлаги;
• не засоряйте маршруты. Постарайтесь весь мусор (свой и чужой) вынести с тропы. За это природа скажет Вам спасибо;
• ничего не бросайте и не сливайте в реку. Там тоже есть своя жизнь и дайте ей возможность развиваться в чистой среде;
• не ломайте деревья и кустарники, даже если они вам кажутся отжившими свой век;
• не делайте надписей на камнях и деревьях, не надо оставлять после себя такую память на долгие времена;
• не стоит пугать животных громкими криками. Помните, что это не Ваша, а их заповедная территория;
• идя по тропе или находясь на остановке, не создавайте лишнего шума, зря не кричите, Будете вести себя тихо – увидите и услышите больше;
• не сходите с тропы, нарушите естественное равновесие в природной экосистеме;
• не рвите растения. Пусть они растут и радуют не только вас, но и тех, кто придет после;
• берите на память о природе тех мест, что Вы посетили, только фотографии и Ваши воспоминания. Это самое ценное, что природа можеть Вам подарить;

 

План прохождения тропы:

 

 

 

Схема тропы, условные обозначения:

 

 

 

Краткая характеристика (описание) тропы. Краткое описание объектов осмотра по тропе и на смотровых (обзорных) площадках:
       По дороге в населенную местность «Шукыршак», которая расположена на пути тропы, возле населенного пункта Коктерек есть пещера Акмечеть. Она является загадкой природы, появившейся миллионы лет назад в результате тектонических сдвигов. Длина пещеры составляет 200-255 метров, а ширина – 90-95 метров, высота – около 60-65 метров. Внутреннее пространство пещеры освещается разноцветным светом благодаря причудливому сочетанию световых лучей. Внутри пещеры прохладно и просторно. По дальнейшему пути в ауле Байдибек на высоком берегу реки Балабоген расположен мазар Байдибек бабы. Байдибек был одним из великих сынов своего народа, сплотившим кочевой народ и поведший его на борьбу против иноземных захватчиков. Он похоронен на берегу этой реки Балабоген. После того как посетим эти исторические места, мы достигаем начала тропы – населенного пункта Шукыршак. Тропа берет свое начало с места входа реки Кошкарата, расположенной в трех километрах от выше названного населенного пункта, в ущелье Шукыршак. Пешая экскурсия начинается с маршрута по подножию ущелья и затем продолжается вдоль реки Кошкарата примерно 800 метров и достигает площадки отдыха. Там можно передохнуть и сфотографироваться на память, насладиться красотой окружающей природы. Затем путь продолжается длиной около 700 метров в направлении до водопада по берегу реки Кошкарата. В долине реки можно встретить во множестве карагач, красный боярышник, горную
вишню и такие лекарственные растения, как мята, зверобой, душица  и т.д. А также встречаются здесь из мира животных и птиц кеклик, беркут, ястреб, куропатка, дикая утка, лиса, волк, индийский дикобраз и другие. Особенно хорош край весной, в мае и июне, когда вокруг все цветет и на зеленом фоне яркие краски разных цветов создают впечатление искусно вытканного восточного ковра и все вокруг радует глаз. И то, что река Кошкарата втекает внутрь ущелья, тоже создает особый колорит. Водопад можно назвать террасным водопадом, так как вода вытекает в разных местах утеса и на разных высотах. А место, куда впадает водопад, похоже на большое искусственное озеро и занимает довольно обширное пространство. Есть прекрасная возможность обозревать со смотровой площадки окружающую красоту природы.

 

 

Читать далее

№2 «Боралдай шатқалы - Тұра жартасы» экскурсиялық-танымдық соқпағының паспорты

Подробности статьи

 

  

Соқпақтың жіктемесі:  жаяу,атпен

 

Негізгі географиялық пунктердің атауы:
Пұшыққатынсай – координаттары (N 42°52,185;  Е 070°04,395)
Тұра жартасы –  координаттары ( N 42°51, 992;  Е 070°02,973)

 

Соқпақтың жұмыс істеу мерзімі: мамыр-қыркүйек

 

Соқпақ арқылы экскурсия ұйымдастырушысынсыз жүріп өту мүмкіндігі: тек қана экскурсия ұйымдастырушыныңалып жүруімен шығу.
Есте сақтаңыз,сіз қауіптілігі жоғары таулы-құзды аумаққа барасыз. Өзіңізбен бірге не алу керек:

• суға, тасқа төзімді аяқ киім;
• күнге қарсы көзілдірік;
• жеке дәрілерқорапшасы.

 

Соқпақтағы күрделі учаскелерінің қысқаша сипаттамасы:
Боралдай өзенінен өту кезінде қауіпсіздікті сақтау қажет, тауға шыққан кезде топпен бірге жүру керек, жалпы соқпақты жүріп өту барысында тастарды абайлап өту керек.

 

Ықтимал дүлей құбылыстар мен олар орын алған жағдайда топтың іс-қимылы:
Күн күркіреп жаңбыр жауғанда долана ағаштарын паналау.

 

Соқпақта жүріп-тұрудың ерекше ережелері:

• табиғи нысандар мен аншлагтарға залал келтіруге тиым салынады;
• соқпақты ластамаңыз, мүмкіндігінше барлық кездескен (өзіңдікі, өзгенікі болса да) қоқысты жиып кетіңіз. Бұл үшін сізге табиғат ана рахмет айтады;
• өзенге ештеңе лақтырмаңыз. Ол жақтың да өз тіршілігі бар, олардың еркін дамуына мүмкіндік беріңіз;
• ағаштар мен бұталарды сындырмаңыз, сізге кедері болған жағдайда да;
• ағаштар мен тастарға жазу жазбаңыз, өзіңізден кейін ат жазып,таңба жасап, естелік қалдырудың керегі жоқ;
• жануарлар кездессе қорқытудың қажеті жоқ. Есте сақтаңыз, сіз олардың қорғалу аймағындасыз;
• соқпақ барысында немесе аялдау кезеңінде кездейсоқ айқайлап, ысқырып және т.б. дауыс шығарудың қажеті жоқ, себебі, тыныш болсаңыз, көп естисіз, көп көресіз;
• сүрлеуден шетке шықпаңыз, табиғаттың тепе-теңдігін бұзасыз.
• өсімдіктерді жұлмаңыз, оларда өссін, жетілсін. Сізден кейін келетіндер де олармен таныссын;
• өзіңізге естелік ретінде фотосуретке  түсіріп, әрдайым алған әсеріңізді басқалармен бөлісіп жүріңіз. Бұл табиғат ананың Сізге берген ең маңызды сыйы;
• құстардың, аңдардың және жәндіктердің ұяларын жоюға және ұстауға тиым салынады.

 

Соқпақпен жүріп өту жоспары:

 

 

№	Сүрлеу учаскелері		Ұзақтығы, км	Қозғалыс уақыты	Аялдау уақыты	Тамашалау алаңының, суретке түсіру пунктерінің №
	бастап	дейін
1	Пұшыққатынсай	Үлкен Тұра тасының етегі	1,5	30 мин	15мин 1аялдама
2	Үлкен Тұра тасының етегі	Соқпақ жолындағы аялдама	1,0	20 мин	15 мин. 1аялдама	Боралдай өзенінің жағасында
3	Соқпақ жолындағы аялдама	Тұра жартасы	0,5	10 мин		Көру алаңшасында
	Барлығы		3	1 сағ	30 мин

 

 

15-16.Соқпақтың қысқаша сипаттамасы. Соқпақ бойындағы және тамашалау (шолу) алаңдарындағы қарап-көру объектілерінің қысқаша сипаттамасы:
 «Боралдай шатқалы - Тұра жартасы» экскурциялық танымдық сүрлеуі Пұшыққатынсайдан басталады. Теңіз деңгейінен 2414 метр биіктікте, Қошқарата ауылынан 7 км қашықтықта, Үлкен Тұра тауының етегінде, Боралдай өзенінің бойында орналасқан. Соқпақ бойы биік жартасты таулармен қоршалған. Соқпақтың төменгі бөлігінен Қараағаш, Ақшешек және жабайы алма ағаштарын, ал өзеннен өткеннен кейінгі жоғарғы бөлігінен қызыл долана, сары долана, сондай-ақ, Салаубас  дәрілік шөбі, Құлқайып гүлі, таушие және Қазақстанның Қызыл кітапбына енген Корольков шаяноты және т.б. сирек кездесетін өсімдіктер дүнисінің сан алуан түрін кездестіруге болады. Жануарлар мен құстардан бүркіт, кекілік, қара дегелек, ителгі, борсық, үнді жайрасы, қасқыр және Қазақстанның Қызыл кітапбына енген Әдемі жылтырауық инелігі (Красотка блестящая) және т.б. кездеседі. Сондай-ақ, Ақсу-Жабағылы мен Қаратау қорығы аралығын алып жатқан экологиялық дәлізінен арқарларды дүрбімен көруге мүмкіндік бар. Пұшыққатынсайдан 1,5 км өзен бойын бойлай жүре отырып, Үлкен Тұра тасының етегіндегі ашық демалыс алаңшасына жетеді. Демалыс алаңшасының ауданы - 200 м2 шамасында. Аялдаған жердің теріскей бетінде Үлкен Тұра тасы, күнгей бетінде Боралдай шатқалы, Жолбарысқамал жартасы орналасқан. Демалу алаңшасында 15 минуттай тыныққан соң, Боралдай өзенінің арғы бетіне өтіп, Жолбарысқамал жартасының етегін бойлай, соқпақ бойымен Тұра жартасына қарай бір шақырымдай көтерілген соң, 15 минуттай қызыл долана түбіндегі орындықта айналаның жабайы табиғатын тамашалай отырып, демалған соң, ары қарай 500 метрдей көтеріліп, Тұра жартасына жетеміз. Тұра тасының көру алаңшасынан тақия тәріздес Үлкен Тұра тасының көрікті келбетін, жанында тауларды бойлай өскен ағаштардың көрінісін, биік жартасты құздарды және төменде арқырап ағып жатқан Боралдай өзенінің ирелеңдеген сұлбасын көре аламыз. Сонымен қатар, Үлкен Тұра тасында орналасқан үңгірдің көрінісін байқауға болады, оның ұзындығы шамамен 1 шақырым, ал биіктігі10 метр шамасында. Көру алаңшасы теңіз деңгейінен 2767 метр биіктікте орналасқан. Соқпақ барысында естелікке фотосуретке түсіп, ең бастысы жабайы табиғатты тамашалау барысында эстетикалық ләззат алуға мүмкіндік зор.

 

 

 

Читать далее

Экскурсионно-позновательная тропа №2 «Ущелье Боралдай – скала Тура»

Подробности статьи

 

Классификация тропы: пешеходная, конная

 

Наименование основных географических пунктов:
Пушыккатынсай – координаты (N 42°52,185;  Е 070°04,395)
Скала Тура –  координаты ( N 42°51, 992;  Е 070°02,973)

 

Сроки функционирования тропы: май-сентябрь

 

Возможность прохождения тропы без экскурсовода: только в сопровождении экскурсовода.
Помните,что вы посещаете горный район. Возьмите с собой:

• непромокаемую обувь;
• солнцезащитные очки;
• личную аптечку.

 

Краткое описание сложных участков тропы:
Во время перехода реки Боралдай нужно соблюдать правила безопасности, во время восхождения на гору необходимо быть среди группы, проходя по тропе нужно осторожно обходить камни, валуны.

 

Возможные стихийные явления и действия группы при их возникновении:
Надо укрыться во время дождя, грома под боярышным-никовых деревьях.

 

Особые правила поведения на тропе:

• запрещается повреждать природные объекты, аншлаги;
• не засоряйте маршруты. Постарайтесь весь мусор (свой и чужой) вынести с тропы. За это природа скажет Вам спасибо;
• ничего не бросайте и не сливайте в реку. Там тоже есть своя жизнь и дайте ей возможность развиваться в чистой среде;
• не ломайте деревья и кустарники, даже если они вам кажутся отжившими свой век;
• не делайте надписей на камнях и деревьях, не надо оставлять после себя такую память на долгие времена;
• не стоит пугать животных громкими криками. Помните, что это не Ваша, а их заповедная территория;
• идя по тропе или находясь на остановке, не создавайте лишнего шума, зря не кричите, Будете вести себя тихо – увидите и услышите больше;
• не сходите с тропы, нарушите естественное равновесие в природной экосистеме;
• не рвите растения. Пусть они растут и радуют не только вас, но и тех, кто придет после;
• берите на память о природе тех мест, что Вы посетили, только фотографии и Ваши воспоминания. Это самое ценное, что природа можеть Вам подарить;

План прохождения тропы:

 

 

Схема тропы, условные обозначения:

 

 

 

Краткая характеристика (описание) тропы. Краткое описание объектов осмотра по тропе и на смотровых (обзорных) площадках:
Экскурсионно-познавательная тропа «Ущелье Боралдай – Скала Тура» начинается с местности «Пушыккатынсай». Тропа расположена на высоте 2414 метров над уровнем моря, в 7 км от аула Кошкарата, у подножия  горы Большая Тура, на берегу реки Боралдай. Тропа окружена горами с высокими утесами. На нижней части тропы можно увидеть деревья карагач, акшешек и дикие яблоневые деревья, а, пройдя реку, на верхней части тропы увидишь красный боярышник, желтый боярышник, а также можно встретить такие редкие виды растительного мира, как лекарственные травы салаубас, цветок гулхаир, горные вишни и вошедший в Красную книгу Казахстана клещевик Королькова и многое другое. Из животного мира и мира птиц встречаются беркут, кеклик, ястреб, барсук, индийский дикобраз, волк и вошедшая в Красную книгу Казахстана стрекоза «Красотка блестящая» и многое другое. А также есть возможность понаблюдать  в бинокль архаров в экологическом коридоре, расположенном между Аксу-Джабаглы и заповедником «Каратау». От «Пушыккатынсая», идя вдоль по реке 1,5 км, можно добраться до открытой площадки для отдыха у подножия горы Большая Тура. Площадь площадки для отдыха – около 200 квадратных метров. На северной стороне перевалочной площадки расположена Большая Тура, на южной стороне – ущелье Боралдай и скала Жолбарыскамал. После того как отдохнете примерно 15 минут на площадке для отдыха, перейдете реку Боралдай и, пройдя вдоль подножия скала Жолбарыскамал, подниметесь около километра по тропе в сторону скала Тура. Там можно около 15 минут отдохнуть на скамье под красным боярышником и полюбоваться на первозданную красоту дикой природы, затем, поднявшись примерно на 500 метров, достигнете скала Тура. Со смотровой площадки скала Тура можно увидеть круглый, похожий на тюбетейку камень  Большой Туры, рядом с ним можно увидеть растущие вдоль горных кряж деревья, высокие неприступные утесы и внизу заметите  змеевидный силуэт горной реки Боралдая. А также можно заметить пещеру в Большой Туре, ее длина примерно 1 километр, а высота около 10 метров. Смотровая площадка расположена на высоте 2767 метров над уровнем моря. Отдыхая в районе тропы, можно сфотографироваться на память, а самое главное – получить эстетическое удовольствие от лицезрения красот природы.

 

Читать далее